Borstreconstructie

Borstreconstructie is iets wat de plastisch chirurg in Nederland heel veel doet. Borstreconstructie kan gebeuren na een borstsparende operatie en na een borstamputatie. Vraag uw plastisch chirurg om met u mee te denken over de mogelijkheden en u over technieken en risico’s voor te lichten. Uw chirurg kan u verwijzen of u kunt om verwijzing vragen.

Hieronder een film met een tweetal patiënten die geïnterviewd worden over hun reconstructie en een plastisch chirurg over borstreconstructie.

(oncoplastische chirurgie)

Zoals het woord al zegt: oncoplastische chirurgie is het vak van reconstructie van een defect in de borst na verwijdering voor kanker (=onco) met plastisch chirurgische technieken. De plastisch chirurg doet buitengewoon vaak borstverkleiningen. Hierbij worden vaak grote stukken borst verwijderd voor vrouwen met vervelende problemen voortkomend uit te zware borsten.

De techniek om de borst een goede vorm bij verkleining te geven kan bij een reconstructie na een borstsparende operatie (=lumpectomie) worden gebruikt. De tepel kan worden verplaatst en de vorm hersteld door het defect na verwijderen van de tumor slim te vullen of te sluiten. Zo krijgt een vrouw een borst met een betere vorm die vervolgens bestraald kan worden. Na bestraling opereer je de borst minder graag omdat er dan grote risico’s zijn op problemen met wondgenezing zoals wonden die open gaan of niet willen genezen. Hierdoor wordt de oncoplastische reconstructie het liefst aansluitend aan de borstsparende operatie van de oncologisch chirurg gedaan.

Door een combinatie van plastisch chirurg met de oncologisch chirurg blijkt dat vaak grotere tumoren verwijderd kunnen worden met sparende technieken en het resultaat er mooier uitziet.

Een andere techniek om een kleine borst sparend te opereren is met reconstructie van de borst met vetweefsel uit de omgeving. Bijvoorbeeld uit de buurt van de oksel of buik waar vet, doorbloed door een klein bloedvaatje, verplaatst kan worden op het defect ontstaan door verwijderen van een tumor, te vullen. Zo doe je in feite een reconstructie met lichaamseigen weefsel om de borst haar vorm te laten houden.

Het is zo dat er voor vrijwel elke vrouw een reconstructie mogelijk is. Na een borstamputatie zijn er meerdere manieren waarop een borstreconstructie kan gebeuren. Ook zijn er verschillende tijdstippen waarop een borstreconstructie gedaan kan worden. Een mogelijkheid is om het in dezelfde operatie als het verwijderen van een borst te doen. Een andere mogelijkheid is het tot jaren na de amputatie alsnog te doen. Door de jaren heen zijn technieken sterk verbeterd. Toch blijft een gereconstrueerde borst altijd een gereconstrueerde borst en zal hij slechts in een beperkt aantal van de gevallen net zo mooi zijn als uw eigen borst was.

Borstreconstructie is een keuze. Het blijkt uit onderzoeken dat een borstreconstructie belangrijk is voor geluk van de meeste vrouwen. Wel is het zo dat de ene vrouw meer  behoefte aan een borstreconstructie heeft dan de ander. Het is extreem persoonlijk waar u voor kiest. De keuze welke techniek er wordt gebruikt voor de reconstructie van uw borst hangt af ten eerste af van wat er mogelijk is bij u.  Zaken als een eerdere buikoperatie, roken, overgewicht  (BMI >35) en bestraling kunnen de keuze op basis van medische gronden beperken. De tweede grote factor van welke reconstructie gedaan wordt is uw voorkeur. 

Borstreconstructie gaat over het vullen van de ruimte onder de huid waar eerst een borst zat. Vulling kan op veel manieren. Technieken voor borstreconstructie zijn grofweg in te delen in technieken waarbij lichaamseigen materiaal wordt gebruikt en technieken die lichaamsvreemd materiaal gebruiken of een combinatie van beiden. Voorbeelden van lichaamsvreemd materiaal zijn onder andere met een tissue expander of een (siliconen) prothese.  Voorbeelden van lichaamseigen materiaal zijn met buikhuid/vet in de vorm van een vrije lap, een spier van de rug, en inspuiten van vetweefsel.

Verschillende reconstructie hebben verschillend voor en nadelen. Zo is een reconstructie met prothesen een ingreep die vaak korter duurt en minder belastend is qua hersteltijd dan een lichaamseigen reconstructie. Vaak wordt eerst een ballon geplaatst op het weefsel op te rekken waarna een definitieve prothese wordt geplaatst. De belangrijkstecomplicatie van een prothese is infectie van de prothese waardoor deze dan vaak moet worden verwijderd en alles opnieuw moet beginnen. Dit is vreselijk voor de vrouw in kwestie. 

Op de lange termijn is er voor iemand met een prothese een reële kans dat zij in 10 jaar nog een keer moet worden geopereerd wegens kapsel vorming, draaien van een prothese of pijnklachten. Ook kan een prothese scheuren. Er is geen wetenschappelijk onderzoek wat aan heeft getoond dat mensen en grote kans hebben om ziek te worden van siliconen prothesen.  Er is geen verband aangetoond tussen siliconen prothesen en klachten of aandoeningen als sclerodermie of rheuma. De vrouwen die zich wel ziek voelen sinds ze siliconen prothesen hebben, voor cosmetische of reconstructieve redenen, kunnen hiervoor naar een internist (bij voorkeur in het VUMC Amsterdam) gaan om hiervoor onderzocht te worden.

Lichaamseigen weefsel voor reconstructie kan in principe van veel plaatsen komen. De plastisch chirurg zal dan ook vaak naar verschillende delen van het lichaam kijken. Buik en billen zijn meest voorkomende plaatsen waar een vrouw vetweefsel over heeft.

De vrije lap is een van de technieken die zeer geschikt voor om een nieuwe borst te maken. Hierbij wordt huid van de buik of bil verplaatst naar de plaats waar de borst moet komen. De bloedvaten worden opnieuw aangesloten aan het bloedvat achter de ribben of ergens anders. Een reconstructie met een vrije lap heeft voor en nadelen. Over het algemeen is hier voor sommigen de lange duur van de operatie, 8 uur voor 1 borst is gebruikelijk, een nadeel. Ook is er een kans van rond de 5% dat de transplantatie afsterft doordat de doorbloeding niet goedgaat een reden voor vrouwen om dit niet te doen. Ook zijn er andere complicaties mogelijk, zoals onder andere bij de plek waar het vet vandaan komt, maar ook bijvoorbeeld longembolieën kunnen voorkomen. Gedeeltelijk afsterven van de nieuwe borst door doorbloedingsproblemen kan ook optreden.

Een voordeel van lichaamseigen weefsel voor borstreconstructie is dat als het allemaal lukt de borst warm aanvoelt, vaak natuurlijk ‘valt’  en levenslang meegaat.  Anderen vinden het fijn om geen prothese te hoeven hebben. De reconstructie is minder gevoelig voor infectie dan een prothese. Ook verandert de grootte van de borst met gewichtsafname en toename van de vrouw en ten slotte vinden veel vrouwen het fijn dat de plaats waar ze teveel vet had nu slanker is, zoals het feit dat bij de dieplap een buikwandcorrectie hoort.

Borstreconstructie gaat vaak in meerdere etappes. In totaal kan het zijn dat je een jaar bezig bent voordat de laatste operatie gedaan is. Vaak wordt eerste een tissue expander, een ballon om de huid op te rekken, geplaatst en pas daarna de definitieve prothese. Vervolgens kan de gezonde borst aangepast worden om meer gelijk in grootte te worden en ten slotte kan een tepelreconstructie mogelijk zijn met een reconstructie van de tepelhof met tatoeage technieken bijvoorbeeld. Ook hiervoor geldt dat alle stappen risico’s kennen en niet perse hoeven maar wel mogelijk zijn als u daar behoeft aan heeft.

Praat met uw plastisch chirurg over uw wensen, gedachten en mogelijkheden. Vraag uw oncologisch chirurg u door te sturen naar de plastisch chirurg voor informatie. Laat u voorlichten over mogelijkheden en ook over complicaties zodat u goed beslagen ten ijs komt. Hieronder staat een lijstje met vragen die u kunt stellen tijdens het consult. Neem een briefje met daarop uw vragen mee en iemand die met u mee kan luisteren. Dit laatste is belangrijk omdat veel mensen achteraf een heleboel zijn vergeten te vragen of dat informatie  teveel is om te onthouden.

Het is handig een checklist te hebben en om uw vragen van tevoren op te schrijven zodat u niets vergeet te vragen

Er zijn ook andere websites die vragenlijsten hebben gemaakt zoals http://b-bewust.borstkanker.nl/borstreconstructie  van Borstkanker vereniging Nederland en Pink Ribbon.

De tekst op deze pagina is niet allesomvattend voor technieken en complicaties. Het is bedoeld als voorinformatie voor een gesprek met uw plastisch chirurg die de rest van de informatie zal geven.